Τεύχος Πέμπτο - Editoreality Crisis 5

Τι είναι θεωρία; Τι είναι δράση; Τι είναι πράξη; Είναι τρία διαφορετικά ερωτήματα που το καθένα μπορεί να απαντηθεί και μόνο του ή μήπως το ερώτημα είναι ένα και οφείλουμε να το βάζουμε στην ίδια ερωτηματική πρόταση; Για εμάς το ερώτημα είναι ένα και το βάζουμε σε μία πρόταση: Τι είναι λοιπόν θεωρία, δράση και πράξη;
Καταρχήν το ότι για εμάς το ερώτημα είναι ένα και όχι τρία, είναι μία πολιτική θέση: Πιστεύουμε στην ενότητα θεωρίας και δράσης ως απαραίτητο συστατικό της ίδιας της πράξης.
Ας ξεκινήσουμε όμως από το μηδέν. Θεωρία, δράση και πράξη δεν είναι τίποτα μεγαλόσχημες έννοιες. Κάθε υποκείμενο (ατομικό ή/και συλλογικό, κοινωνικό ή/και πολιτικό ή/και επαναστατικό) έχει και από τα τρία. Θεωρία δεν είναι παρά η έλλογη μορφή που παίρνει αυτός ο κόσμος στο μυαλό μας, δράση δεν είναι παρά η κίνηση των υποκειμένων εντός των κοινωνικών σχέσεων και πράξη δεν είναι κάτι άλλο πέρα από το αποτέλεσμα αυτών των δύο, επειδή είτε με τον ένα είτε με τον άλλο τρόπο, το τι έχουμε στο μυαλό μας και το τι κάνουμε στις ζωές μας παράγει και αναπαράγει τα πράγματα.
Aς μείνουμε λίγο στ’ από πάνω. Η θεωρία δεν είναι ούτε τα χοντρά σκονισμένα κιτάπια ούτε κάτι το οποίο απαιτεί τελετές μύησης και ατέλειωτα βράδια μελέτης στο φως του κεριού. Θεωρία είναι πολύ απλά ένας τρόπος να βλέπει το υποκείμενο τα πράγματα. Σε σχέση τώρα με τα πολιτικά υποκείμενα, θεωρία δεν είναι μόνο ό,τι έχουν εκδώσει αυτά, είναι πολύ ευρύτερα και πολύ περισσότερο ο λόγος που εκφέρεται από αυτά τα υποκείμενα και γραπτώς και προφορικώς. Αυτό σημαίνει για παράδειγμα, ότι και οι συζητήσεις είναι θεωρία και οι αφίσες και τα αυτοκόλλητα και τα συνθήματα που φωνάζονται ή γράφονται. Ως εκ τούτου, και αυτό είναι το συμπέρασμα μας, ακόμα και το τελευταίο πολιτικό υποκείμενο αυτού του κόσμου έχει την θεωρία του, έχει έναν λίγο ή πολύ συγκροτημένο τρόπο να βλέπει τα πράγματα. Αυτό από μόνο του δεν λέει τίποτα φυσικά (εξάλλου ότι συνιστά αυτόν τον κόσμο υπόκειται στην δυναμική της διαλεκτικής των σχέσεων).
Η δράση δεν είναι απαραίτητα κάτι που έπεται της θεωρίας, για την ακρίβεια είναι κάτι το οποίο τις περισσότερες φορές μάλλον προηγείται. Όσον αφορά τώρα τα πολιτικά υποκείμενα δράση είναι πολύ απλά ό,τι κάνουν τα πολιτικά υποκείμενα: μία διαδήλωση, μία αφίσα, μία εκδήλωση, μία μπροσούρα κλπ, είναι δράσεις. Θα εννοήσουμε εδώ δηλ. -εφόσον μιλάμε για επαναστατικά υποκείμενα- σαν δράση την κίνηση εναντίον των κοινωνικών σχέσεων με σκοπό την δημιουργία καινούριων.
Είναι προφανές ότι εδώ αρχίζει να υπάρχει ένα πρόβλημα (η αισιόδοξη πλευρά, διότι η απαισιόδοξη λέει ότι υπάρχουν πολλά προβλήματα). Για παράδειγμα, ένα αυτοκόλλητο και λέει κάτι (θεωρία) και είναι κολλημένο σε ένα τοίχο (δράση), μία σύζητηση και προσπαθεί έλλογα να ερμηνεύσει αυτό τον κόσμο ή να αποφασίσει αν θα κάνει κάτι ή όχι αλλά και είναι μία διαδικασία όπου εντός της ένα x πλήθος υποκειμένων δρα. Για να μην μακρηγορούμε: το κάθε συλλογικό επαναστατικό υποκείμενο έχει και την θεωρία του, έχει και την δράση του και έχει φυσικά και την πράξη του. Ωραία λοιπόν, αφού όλοι έχουν μία θεωρία, μία δράση και μία πράξη ποιο είναι το ζόρι σας;
Το πρόβλημα μας δεν είναι ότι δεν υπάρχει, θεωρία, δράση και πράξη. Το πρόβλημα μας είναι η ποιότητα αυτών· δηλ. η ενότητα αυτών των τριών πραγμάτων και η σχέση αυτής της ενότητας με την πραγματικότητα.
Με απλά λόγια: είναι η δράση το κριτήριο για την θεωρία και αντιστρόφως; Αυτά τα δύο συνιστούν (ή έστω προσπαθούν να) μία ενότητα; Κατά πόσο σήμερα και εδώ τα επαναστατικά συλλογικά υποκείμενα έχουν την θεωρία τους; Έχουν ή μήπως επειδή οι περισσότεροι δεν “γουστάρουν τις θεωρίες” έχουν αφήσει το μυαλό τους να γίνει το σαλόνι κάθε “επαναστατικής” ιδεολογίας; Τελικά τι σχέση έχουν αυτά που όλοι μας λέμε με την πραγματικότητα; Αυτό το ερώτημα πρέπει να λέμε ξανά και ξανά στους εαυτούς μας. Και το αποτέλεσμα είναι -αφού δεν γουστάρουν τις θεωρίες, μόνο και μόνο για να κάνουν τα βράδια κρυφά έρωτα στην τρυφερή αγκαλιά της πόρνης ιδεολογίας- να έχουν όλοι ξαμοληθεί στην “δράση”. Τελικά τι σχέση έχουν αυτά που όλοι μας κάνουμε με την πραγματικότητα;
Ωραία λοιπόν ας μιλήσουμε για την πράξη, για την δημιουργία δηλ. πραγμάτων, σχέσεων και θεσμών των επαναστατικών υποκειμένων. Να μιλήσουμε εμείς ή να σας αφήσουμε να σηκώσετε το κεφάλι σας από αυτό το ταπεινό γραπτό και να κοιτάξετε έξω; Τι είναι πιο σκληρό; Ποιος είναι πιο “κακός”;
Με δύο λέξεις: δεν βλέπουμε πουθενά επαναστατικές πράξεις, το μόνο που βλέπουμε είναι ακτιβισμούς πάνω στους ακτιβισμούς, μεγάλα λόγια, και ό,τι θα μπορούσε να πλησιάσει έστω και λίγο την επαναστατική πράξη καταντάει το θέατρο της προσωπικής αυτοεπιβεβαίωσης και η χωματερή όπου οι (μικρό)οπαδοί και οι (μικρό)ηγέτες θαυμάζουν ο ένας τον άλλον. Το μόνο που πράττεται είναι η υλική σχέση της μιζέριας.
Μοιάζουμε να τα ισοπεδώνουμε όλα; Μοιάζουμε να είμαστε εξαιρετικά απόλυτοι; Συγχωρήστε μας το πάθος. Προφανώς και δεν είναι όλα ένα flatline, προφανώς και εδώ και εκεί συμβαίνουν πράγματα τα οποία και αξιόλογα είναι και προοπτικές μπορεί να έχουν. Προφανώς και το γεγονός ότι συλλογικότητες εδώ και εκεί συζητάνε, κάνουν εκδηλώσεις, κολλάνε αφίσες, βγάζουν περιοδικά, φτιάχνουν βιβλιοθήκες, δημιουργούνται εργατικές ομάδες, υπάρχουν στέκια και καταλήψεις κλπ. είναι και άξιο λόγου και εξαιρετικά σημαντικό στους καιρούς που ζούμε. Και αναγκαστικά σε μικρό ή σε μεγάλο βαθμό και εμείς οι ίδιοι είμαστε μέρος αυτού του πράγματος, αφενός επειδή μέσα από τέτοιες διαδικασίες προερχόμαστε και αφετέρου επειδή με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αυτό το περιοδικό δεν μπορεί παρά να είναι κομμάτι αυτού του ευρύτερου χώρου. Το ερώτημα όμως που πρέπει να διατυπωθεί με σφοδρότητα δεν είναι αν γίνεται ή όχι κάτι αλλά αν αυτό που γίνεται συνιστά επαναστατική πράξη.
Όμως θα σταματήσουμε να κρίνουμε αυτόν τον χώρο σε σχέση με μία προηγούμενη του ή την μια και την άλλη του μορφή όπως εκδηλώνεται εδώ ή εκεί. Εμείς νιώθουμε αναγκασμένοι να κρίνουμε από εδώ και εμπρός αυτό τον χώρο σε σχέση με το κοινωνικό-ιστορικό του πλαίσιο. Δηλαδή την σχέση του εν Ελλάδι επαναστατικού χώρου με την ελληνική κοινωνία και την ιστορική κίνηση της εποχής μας.